کد مطلب:22763 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:59

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

.1- چه كار كنيم كه دچار افكار شيطاني نشويم و با اين حالت چگونه بايد مقابله و مبارزه نماييم؟

دوست عزيزم :در پاسخ به سوال خوبتان عرض مي شود كه اصولاً هر كس در هر مرحله اي از ايمان ودر هر سن و سال گهگاه گرفتار وسوسه هاي شيطاني مي گردد و گاه در خود احساس مي كند كه نيروي محرك شديدي در درون جانش آشكار شده و او را به سوي گناه دعوت مي كند اين وسوسه ها و تحريكها مسلماً درسنين جواني بيشتر است وتنها راه نجات از آلودكي ها درچنين شرايطي سخت ،فراهم ساختن سرمايه تقوا است(1)
خداوند در قرآن كريم مي فرمايد:{ان الذين اتقوا اذا مسهم طائف من الشيطان تذكر وافاذاهم مبصرون}(2)
يعني؛ پرهيزكاران هنگامي كه گرفتار وسوسهاي شيطان مي شوند به ياد خدا و پاداش و كيفر او مي افتند و در پر تو ياد او حق را مي بينند و بينا مي گردند.
اصولاً هر كسي كه اقدام به گناه مي كند شيطان در ابتدا تصور آن را در ذهن او جلوه داده و تمايل گناه را در شخص ايجاد مي كند . در ابتدا تصور گناه و خطور آن به ذهن اشكالي ايجاد نمي كند وگناه محسوب نمي شود، اما اگر اين تصورات مدام تكرار شود گناه زشتي اوليه خود را از دست مي دهد و فرد آمادگي بيشتري براي انجام آن پيدا مي كند لذا آيه كريم فرمود هنگام خطور وسوسهاي شيطاني به ياد خدا بيفتيد تا شيطان از شما دور شود .
وسوهاي نفس و شيطان همانند ميكروبهاي بيماري زا هستند كه در همه وجود دارند ولي در بنيه ها وجسمهاي ضعيف مي توانند فعاليت كنند. اما آنهايي كه جسم سالم و نيرومند و قوي دارند به اين ميكروبها غلبه مي كنند و اين در حالي است كه گنهكاران برادران شيطانند در دام او گرفتارند (3)
قرآن كريم مي فرمايد : {واخوانهم يمدونهم في الغي ثم لايقصرون}(4)
يعني ؛برادرانشان(يعني شياطين)پيوسته آنها را در گمراهي پيش مي برند و از گمراه ساختن آنها باز نمي ايستند بلكه بي رحمانه حملات خود را به آنها ادامه مي دهند.
امام خميني«ره » در شرح چهل حديث در اين رابطه مي فرمايند :خيال يكي از دستاويزهاي شيطان است كه انسان را به واسطه آن بيچاره كرده و به شقاوت دعوت مي كند.
انسان مجاهد كه در صدد اصلاح خود بر آمده و مي خواهد باطن را صفايي دهد و از جنود ابليس آن را خالي كند ،بايد زمام خيال را در دست گيرد و نگذارد هر جايي خواهد پرواز كند ،و مانع شود از اين كه خيالهاي فاسد براي او پيش آمده ، از قبيل خيال هاي معاصي و شيطنت ، هميشه خيال خود را متوجه امور شريفه كند و اين اگر چه در اول امر قدري مشكل به نظر مي رسد و شيطان و جنودش آن را به نظر بزرگ جلوه مي دهند ولي با قدري مراقبت و مواظبت امر سهل مي شود ممكن است براي تجربه ، تو نيز چندي در صدد جمع خيال باش و مواظبت كامل از آن كني هر وقت مي خواهي متوجه امر پستي و خسيسي شود آن را منحرف كني و متوجه كني به امور ديگر ،از قبيل مباحات يا امور راجحه شريفه ، اگر ديدي نتيجه گرفتي شكر متعال كن براي اين توفيق و اين مطلب را تعقيب كن شايد خدا تو را به رحمت خود راهي براي تو باز كند از ملكوت كه هدايت شوي به صراط مستقيم انسانيت و كار سلوك الي الله براي تو آسان شود.
و ملتفت باش كه خيالات فاسده قبيحه و تصورات باطله از القاعات شيطان است كه مي خواهد جنود خود را در مملكت باطن تو بر قرار كند.
و تو كه مجاهدي با شيطان و جنودش و مي خواهي صفحه نفس را مملكت الهي و رحماني كني بايد مواظب كيد آن لعين باشي و اين اوهام بر خلاف رضاي حق تعالي را از خود دورنمايي تا انشاء الله دراين جنگ داخلي اين سنگر را كه خيلي مهم است از دست شيطان و جنودش بگيري كه اين سنگر به منزله سر جداست اگر اينجا غالب شدي اميدوار باش و اي عزيز ،از خداي تبارك و تعالي در هر آن استعانت بجوي و استغاثه كن در درگاه معبود خود و با عجز و الحاح عرض كن :بارالها ، شيطان دشمن بزرگي است كه طمع بر انبياء و اولياء بزرگ تو داشته و دارد ، تو خودت را با اين بنده ضعيف گرفتار اماني و اوهام باطله و خيالات و خرافات عاطله همراهي كن كه بتواند از عهده اين دشمن قوي برآيد ،و در اين ميدان جنگ با اين دشمن قوي كه سعادت و انسانيت را تهديد مي كند تو خودت با من همراهي فرما كه بتوانم جنود او را از مملكت خاص تو خارج كنم و دست اين غاصب را از خانه مختص به تو كوتاه نمايم (5)
ابن سينا درفصل نهم اشارات در ارتباط با ضبط خيال چنين مي گويد :عبادت از نظر اهل معرفت ،ورزش همتها و قواي وهميه و خياليه است كه در اثر تكرار و عادت دادن به حضور در محضر حق ، همواره آنها را از توجه به مسائل مربوط به طبيعت و ماده به سوي تصورات ملكوتي بكشاند و در نتيجه ، اين قوا تسليم « سر ضمير »و فطرت خداجوي آسان گردند و مطيع او شوند به حدي هر وقت اراده كند كه در پي جلب جلوه حق برآيد ، اين قوا در جهت خلاف فعاليت نكنند و كشمكش دروني ميان دو ميل علوي و سفلي ايجاد نشود و سرّ باطن بدون مزاحمت اينها از باطن كشف اشراق نمايد .(6)
و پيامبر گرامي اسلام( صلي الله عليه وآله) دراين رابطه مي فرمايند : هيچ يك از شما نيست مگر آنكه در باطن خود شيطاني دارد ، عرض كردند يا رسول الله آيا براي شما هم شيطاني است ؟ فرمود : بلي براي من هم ، جز آنكه خداوندمرا ياري كرده و شيطانم تسليم من شده است وغير از اين نيكي وخير از من خواهش نمي كند .(7)
دوست عزيزم :همانطور كه اشاره شد راه مبارزه با افكار شيطان و خيالات باطل جايگزين كردن افكار درست و الهي بجاي افكار شيطاني است اما براي اينكه دراين راه موفق شويد و راحت تر به مقصود خود برسيد بهتر است ارتباط خود را با دوستان الهي وبا تقوا ومجامع ديني محكمتر كنيد و از مجالس علماء و فضلاء و مجالس ذكر و دعا كه باعث تقويت نيروهاي الهي درون انسان ميشود بي بهره نمانيد.
منابع :
1- تفسير نمونه ، جمعي از نويسندگان ، جلد 7 ، ص 66
2- سوره مباركه اعراف ،آيه201
3- تفسير نمونه ، زير نظر ناصر مكارم شيرازي ، ج 7 ، ص 67
4- سوره مباركه اعراف ، آيه202
5- شرح چهل حديث امام خميني «ره » ص 17و 18
6- ولاء ولايتها، استاد مرتضي مطهري ، ص 81
7- محجه البيضاء، استاد مرتضي مطهري ، ص 81